سيم بكسل به عنوان وسيلهاي قابل انعطاف در دستگاههاي بالابر جراثقال و ديگر مكانيزمها بكار مي رود . از جمله مزاياي آن نسبت به ساير وسايل مشابه مثل زنجير ، سبك بودن و اطمينان كار آن است. سيم بكسل عملاً در موقع كار تحت شرايط نامناسب بطور آني قطع نميشود بلكه به علت تشكيل شدن از تعداد زيادي سيم در اين مواقع و يا در اثر فرسوده شدن اول سيمهاي خارجي قطع ميشود و اين خود اعلام خطري است كه به محض مشاهده بايد نسبت به تعويض آن اقدام نمود. سيم بكسلهااز سيمهاي فولادي با مقاومت كششي حدود 250-130 KG/MM ساخته شدهاند . سيم بكسلهاي مورد استفاده در محيطهاي خشك از سيمهاي بدون روپوش تشكيل شده است، در صورتيكه سيم بكسل در محيطهاي مرطوب مورد استفاده قرار گيرد آنرا گالوانيزه مينمايند كه در موقع گالوانيزه كردن به علت عمليات حرارتي انجام شده سيم بكسل 10% مقاومت كششي خود را از دست ميدهد. سیم بکسلها توسط ماشین های مخصوص بافته می شوند، بدین طریق که اولاً سیمها بصورت لایه های سیمی پیچیده شده و بعد لایه های سیمی بصورت بکسل درمی آید. این دو عمل همزمان یا در دومرحله انجام می گیرد . لایه های سیمی روی لایه داخلی که از جنس فیبر ، آزبست، پلاستیک و یا سیم هایی با فولاد نرمتر تشکیل شده است پیچیده می شود. سیم بکسلها از نظر بافت ، تاب ، مغزی ، رشته و کلاف تقسیم بندی می شوند: سيم بكسل از نظر تاب: ü سيم بكسل يكطرفه ü سيم بكسل دوطرفه يا صليبي 1. چنانچه جهت تاب کلاف و تاب رشته ها هر دو در یک جهت تابیده شده باشد آنرا سیم بکسل یک طرفه می نامند. 2. اگر جهت تاب کلاف و تاب رشته ها عکس یکدیگر باشد ، سیم بکسل دوطرفه یا صلیبی نامیده می شود. 3. اگر تاب کلاف ها و رشته ها عکس یکدیگر باشد و کلاف ها یک در میان به راست و چپ رشته ها تابیده باشند ، ترکیبی گویند. سيم بكسل از نظر بافت: سيم بكسلها از نظر بافت بر اساس جهت بافت کلاف ها نام گذاری می شوند. اگر جهت کلاف ها از چپ به راست تابیده باشند، با علامت z روی سیم بکسل نشان داده می شود و آنرا راست بافت گویند.اگر جهت کلاف ها از راست به چپ تابیده شده باشد ، با علامت s روی سیم بکسل نشان داده می شود و آنذرا چپ بافت گویند. جهت تهیه سیم بکسل بلند کننده بار از سیم بکسل صلیبی راست بافت و چپ بافت استفاده می شود. سیم بکسل های صلیبی یا دو طرفه نیروی کششی را بهتر تحمل می کنند ، در صورتی که سیم بکسل های یکطرفه میل به باز شدن و شل گردیدن بافت ها و رشته ها دارند و قابلیت انعطاف و مقاومت پوششی بیشتری را دارند ، اما کمتر در جراثقال ها مورد استفاده قرار می گیرند . قابل توجه این که از سیم بکسل های یکطرفه جهت بلند کردن بار نباید استفاده شود. پيچ سيم بكسلها و انواع آن: سيم بكسل ها معمولاً دو نوع ميباشند: 1. باپيچ معمولي يا يكنواخت: در اين نوع سيم بكسل جهت پيچيده شدن سيمها در لايههاي سيمي خلاف جهت پيچيدن لايههاي سيمي در سيم بكسل است. 2. با پيچ لانگ: در اين نوع سيم بكسل جهت پيچيده شدن سيمها در لايههاي سيمي در جهت پيچيدن لايههاي سيمي در سيم بكسل است. هر کدام از این دو نوع دو فرم مختلف دارد ، راست پیچ و چپ پیچ ، در راست پیچ لایه ها در جهت عقربه های ساعت پیچیده اند و در چپ پیچ خلاف آن. انتخاب سیم بکسل با پیچ معمولی یا لانگ بستگی به نوع کار سیم بکسل و راست پیچ و چپ پیچ بستگی به نوع پیچیدن سیم بکسل در هنگام کار کردن دارد. ويژگيهاي سيم بكسل با پيچ معمولي : 1. ساختمان آن ثابت تر است و دفرمه نميشود. 2. در مقابل لهيدگي و مچاله شدن مقاومتش بيشتر است. 3. تحت بار كه قرار گرفت نميچرخد. 4. پيچهاي كوچك (گوشوارهاي) كه ايجاد زخم و خرابي در سيم بكسل ميكند در آن كمتر ايجاد ميشود. 5. جابجايي و بازكردن و بستن آن آسان است. ويژگيهاي سيم بكسل با پيچ لانگ : 1. جابجايي و باز كردن و بستن آن مشكل است. 2. پيچهاي كوچك در آن بيشتر ايجاد ميشود. 3. مقاومت لهيدگي و مچاله شدن آن كم است. 4. در صورتي كه دوسر آن گير نباشد دفرمه ميشود و براي جاهائيكه يك ير و يا دوسر آن بايد آزاد باشد مناسب نيست. 5. چون سطح تماس آن با پولي (قرقرهها ) و طبلك (استوانه سيم جمع كن ) زيادتر ميشود مقاومتش در مقابل سايش بايد بيشتر باشد. سيم بكسل از نظر مغزي : لایه داخلی در مرکز سیم بکسل برای نگهداری لایه های اصلی است تا ضمن کار و حرکت که لایه ها تحت کشش و خمش قرار می گیرد فرم خود را از دست ندهند. دو نوع لایه داخلی در سیم بکسل مصرف می شود: 1. لایه داخلی فیبری کنفی f.c ، کنف یا پلی پروپیلن یا آزبست 2. لیاه داخلی فولادی s.c × لایه داخلی فیبری کنفی یا fiber main core: این نوع لایه از فیبر مصنوعی از درختان مانیلا و آزبست و پلی پروپیلن تشکیل شده است. فیبر قبل از قرار گرفتن داخل سیم بکسل باید به روغن آغشته گردد تا ضمن اینکه از زنگ زدن سیم ها جلوگیری می کند ، امکان لغزش لایه های سیمی روی لایه داخلی هنگام کار باشد. این نوع لایه در مواردی که حرارت محیط کار زیاد است و سیم تحت بار مورد لهیدگی قرار می گیرد قابل استفاده نیست ولی قابلیت انعطاف سیم بکسل زیاد می باشد. آزبست و پلی پروپیلن که از پنبه تحت عملیات مختلف ساخته می شود ، بهتر و مقاوم تر از فیبر است . سیم بکسل مغزی کنفی را در در کارخانه داخل حوضچه مخصوص پر از روغنبه مدت 3-2 ساعت در درجه حرارت 100-80 درجه سانتیگراد حرارت می دهند تا روغن رقیق گردیده و کنف خاصیت روغن پذیری داشته باشد. در موقع کار که نیروی کششی به سیم بکسل وارد می شود مقداری از روغن ها در اثر فشار کلاف از مغزی کنف خارج شده و تمام رشته های سیم بکسل سرویس می شوند ، همین امر باعث طولانی شدن عمر سیم بکسل می گردد. × لایه داخلی فولادی یا wire main core: این نوع لایه از یک سیم یا چند سیم نظیر سایر لایه های سیمی و در بعضی موارد با ساختمان پیچیده تر از سایر لایه ها تشکیل شده است . معمولاٌ از 19 سیم تشکیل شده و اغلب سیم بکسل های با قطر کمتر دارای این نوع لایه داخلی می باشند.از آنجایی که در مواردی از مصرف ، قدرت و استحکام بیش از هر عاملی مد نظر است در این موارد از سیم بکسل های مغزی فولادی استفاده می گردد. جراثقال های قسمت فولادسازی یا نقاطی که سیم بکسل تحت حرارت قرار می گیرد ، بخاطر اینکه سیم بکسل های مغزی فولادی دارای مقاومت و استقامت بیشتر می باشند ، از این نوع سیم بکسل ها استفاده می کنند. در طناب های فولادی قطر پائین معمولاٌ یک کلاف بافته میشود اما در طناب های فولادی با قطر بالا خود یک طناب مستقل می باشد که در مرکز طناب قرار می گیرد و عمده ترین خواص آن این است که برای کلاف های بیرونی حفاظت بیشتری را ایجادکرده و ضمن کار باعث دفرمه شدن سیم نشود و توزیع بهتری از نیروی کششی را در هر یک از کلاف ها ایجاد نماید . × لایه داخلی مستقلindependent wire rope core : سیم با لایه مستقل از هفت لایه سیمی (7*7) تشکیل گردیده است . بکسل های با لایه داخلی مستقل برای کارهای سنگین و مقاوم در برابر لهیدگی و مچاله شدن بکار می روند. دو نوع سیم بکسل با لایه فولادی داخلی و مستقل در محیط های کار گرم مناسب هستند و مقاومت کلی سیم بکسل را 5/7% زیادتر می کند. گام سيم بكسل: گردش يك كلاف سيم بكسل به دور هسته مركزي سيم را گام گويند. طول گام بستگي به تعداد كلافها و قطر سيم بكسل دارد. بنابراين هر سيم بكسل داراي گام مخصوص به خود ميباشد. دانستن گام سيم بكسل جهت تعيين خرابي سيم بكسل ، خصوصاً در حد پارگي سيم لازم است. سیم بکسل از نظر تعداد رشته و کلاف: ساختمان سیم بکسل تشکیل شده از تعدادی رشته سیم به قطرهای مختلف که ادر جهت موافق حرکت عقربه ساعت بهم تابیده شود ، از تابیدن رشته ها کلاف بوجود می آید. بنابراین در سیم بکسل 6*19+1FC عدد 19 تعداد نخ یا رشته های سیم بکسل می باشد که در هر کلاف بهم تابیده است ، عدد 6 تعداد کلاف های سیم بکسل است . یعنی 6 کلاف و هر کلاف 19 سیم فولادی و یک عدد مغزی سیم بکسل و علامت اختصاری F.C نوع مغزی می باشد . اغلب سیم بکسل هایی که در جراثقال های سقفی مورد استفاده قرار می گیرند و سیم بکسل های بار بلند کردن از نوع 6* 19 ساخته می شوند. انتخاب سيم بكسل جرثقیلها: سيم بكسل هنگام كار تحت تاثير خستگيهاي كششي ، خمشي ، پيچش ، وهمزمان با آن سايش و فشردگي قرار ميگيرد . ضمناً سيم بكسل روي استوانه سيم جمع كن يا قرقرههاي متحرك و ثابت دچار سائيدگي ميشود. عوامل اصلي كه جهت انتخاب سيم بكسل بايد مورد توجه قرار گيرند عبارتند از : 1. مقاومت در مقابل سايش 2. مقاومت در مقابل فرسودگي 3. مقاومت در مقابل لهيدگي 4. مقاومت در مقابل پارگي 5. هرچه قطر سيمها كمتر باشد ، انعطاف آن زيادتر و مقاومت فرسودگي آن بيشتر است . 6. هرچه قطر سيمها بيشتر و تعداد كمتر باشد ، مقاومت سايشي زياد و انعطاف آن كم است. ساير عواملي كه در انتخاب سيم بكسلها مورد توجه است عبارتند از: 1. محاسبه سطح فلزي سيم بكسلها 2. ضريب اطمينان ضريب اطمينان عبارتست از نسبت نيروي برشي سيم بكسل به بار استاتيك كه سيم بكسل تحت آن بار قرار ميگيرد. تعریف نهایت استقامت سیم بکسل: نهایت استقامت سیم بکسل یک ذخیره نیروی اضافی دارد که به نام ضریب ذخیره استقامت می باشد، نهایت استقامت فولاد در هر میلیمتر مربع در حدود 130-250 KG می باشد. علت انتخاب این ضریب عبارت است از : 1. وجود ضربه های ناشی از بار 2. خراب شدن تدریجی بکسل ها ضمن کارکردن 3. اطمینان بیشتر در مقابل سایش و سایر خستگی ها 4. جلوگیری از پارگی در صورت وارد آمدن بار زیاد ( تا 25% بیشتر از بار مجاز) انتخاب طول سيم بكسل: سيم بكسلهاي بلند كننده بار از دو نظر انتخاب ميشوند : ü نسبت به طول بار، طول سيم بكسل انتخاب ميگردد. ü نسبت به وزن بار طول سيم بكسل از نظر ظرفيت انتخاب ميشود. طول سيم بكسل بلندكننده بار طوري بايد انتخاب گردد كه زاويه دو حلقه يا چهار حلقه سيم در زير شاخه قلاب جراثقال از 90 درجه تجاوز ننمايد . چون وزن بار هنگامي بين دو يا چهار رشته سيم بكسل تقسيم ميشود كه زاويه آنها در زير قلاب از 90 درجه كمتر باشد . چنانچه در موقع بستن باري زاويه سيم بكسل از 90 درجه تجاوز نمود بايد از سيم بكسلي استفاده كنيم كه هر كدام از سيم بكسلها به تنهايي قدرت تحمل تمام بار را داشته باشد. نكات زير هنگام انتخاب سيم بكسل بار بلند كن رعايت گردد : 1. قطر سيم متناسب با تناژ بار باشد. 2. بخاطر رعايت زاويه در داخل قلاب طول سيم متناسب با بار باشد. 3. حلقههاي سيم بكسل كوچك انتخاب نگردد ، بخاطر اينكه حلقه سيم بكسل بار بلند كن بايد كاملاً كف حلقه قلاب قرار گيرد. خرابي سيم بكسلهاي بلند كننده بار: WireRopex در هنگام کار وظیفه اپراتور جرثقیل و ریگر این است که از چگونگی وضع سیم بکسل بلند کننده بار و همچنین سیم اصلی قلاب باخبر باشد . اول هر شیفت سیم بکسل باید کنترل و بازرسی گردد، چون سیم تحت شرایط مختلف در هنگام کار معایبی پیدا می کند که اغلب باعث حوادث و سوانح ناگوار و غیر قابل جبران می گردد که با هیچ قیمتی جبران پذیر نخواهد بود ، این خسارت ممکن است مالی و یا جانی باشد و مسئولیت آن به عهده راننده جراثقال و ریگر می باشد. 1. پارگي : در اثر كشش بيش از حد يا سائيدگي ، رشتههاي سيم پاره ميشود. اگر در طول يك گام سيم پارگي بيش از 10% باشد سيم بكسل ديگر قابل استفاده نيست.بطور مثال سيم بكسل 6* 19+1F.C كه تعداد رشته هاي آن 114 عدد ميباشد ، اگر 12 عدد سيم در طول يك گام پاره شده باشد ، سيم بكسل بايد تعويض گردد. 2. سائيدگي: در اثر اصطكاك سيم با قرقرهها و استوانه سيم جمع كن و ديگر عوامل بوجود ميآيد . اگر از 40% قطر سيم بكسل بيشتر باشد سيم بايد تعويض گردد. 3. زنگ زدگي : سيم بكسل اگر در هواي مرطوب كار كند يا با آب تماس داشته باشد دچار زنگ زدگي ميگردد. در اين صورت بايد محل زنگ زدگي را تميز نمود و قطر سيم را اندازه گرفت ، در صورتي كه در اثر زنگ زدگي 40% از قطر سيم خورده شده باشد سيم بايد تعويض گردد . ضمناً پارگي هم بايد كنترل گردد. 4. برق زدگي: در اثر اتصال با كابل برق يا كابل جوشكاري يا نداشتن ارت جراثقال ، مقاومت سيم از بين ميرود كه بايد سيم بكسل تعويض گردد. 5. در مورد لهیدگی ، دفرمه شدن ، چکش خوردگی در موقع تعویض سیم و یا در موقع تعمیرات ، گره داشتن سیم که منجر به باز شدن پیچ سیم می گردد باید توجه داشت اگر بریدگی یا شکستگی داشته باشد دیگر قابل استفاده نیست. وسایل بارگیری: وسایل بارگیری که شامل سیم بکسل ها، طناب ها و زنجیرها می گردد ، جهت بارگیری باید دارای خصوصیات زیر باشد : 1. کار مطمئن و سالم 2. سرعت و سهولت بستن بار 3. بازکردن سریع بار زنجیرهای بارگیری: در روی جرثقیل ها از زنجیرهای معمولی جوش داده شده یا حلقه ها و قلاب ها برای آویزان کردن و باراندازی بارها استفاد ه میشود . وسایل بارگیری و بار اندازی نوع زنجیری به دو دسته تقسیم می شوند: 1. جوش داده شده: که کلیه حلقه ها را جوش می دهند. 2. حلقه های جوش داده شده را بوسیله رابطه هایی توسط میخ پرچ های قطور به یکدیگر متصل می نمایند. در صورتیکه بار سبک باشد باید از نوع زنجیری استفاده نمود که سر میخ پرچ ها بدون برآمدگی و قپه باشد.و در صورتیکه برای بارهای سنگین استفاده می شود از نوع دیگر زنجیر باید استفاده نمود . ضریب قدرت زنجیرهای جوش داده شده که به وسایل بارگیری شده در انتهاء متصل می شوند نباید از 5 کمتر باشد و آنهایی که به بار بسته می شوند نباید از 6 کمتر باشد. حداکثر سائیدگی زنجیر ها 10% ضخامت اولیه می باشد ، زنجیرهخا نباید هیچگونه سائیدگی ، شکستگی و ترک داشته باشند. برای بارگیری از زنجیر نسبت به سیم بکسل ها کمتر استفاده می شود زیرا نه تنها سنگین تر می باشند بلکه از نظر ایمنی مطمئن نیستند و زود تاب برمی دارند. از وسایل بارگیری زنجیری در مواردی استفاده می شود که بار گرم و حرارت دیده باشد ، معمولاً از دو حلقه زنجیر یا چهار حلقه زنجیر همراه با قلاب جهت بارگیری استفاده می شود که آنهاداخل حلقه زنجیر بزرگتر می باشند و آن حلقه بزرگتر در شاخه قلاب قرار می گیرد. حلقه كردن دوسر سيم بكسل بار بلند كن : سيم بكسلها را در كارگاه سيم بكسل بافي با طولهاي مختلف مطابق سفارش به سه طريق به سيم بكسل بار بلند كن تبديل ميكنند ( يعني دو سر آنرا به صورت حلقه در ميآورند.) : 1. بافتن 2. پرس كردن با بوش 3. كرپي بستن طریقه بافتن سیم بکسل: سیم بکسل ها در کارگاه سیم بکسل بافی با طول های مختلف مطابق سفارش کارگاه مصرف کننده قطع شده و سر آنها را بصورت مشبک از هم باز نموده و سپس دم گیره بسته می شود. سرهای مشبک شده پس از بصورت حلقه در آمدن ، سر سیم رشته به رشته توسط سمبه و چکش و گاز انبر در سیم اصلی می بافند. هر رشته از سیم بکسل باید حتماً سه مرتبه بافته شود . طول بافت سیم بکسل باربلند کن نباید از 25-20 برابر قطر سیم بکسل کمتر باشد . طول بافت سیم بکسل با قطر 15 ملیلمتر باید 375-300 میلیمتر باشد و هر 5 میلیمتر اضافه بافت لازم است از 28 به بالا 5 مرتبه هر رشته باید بافته شود. نتیجه اینکه: سیم بکسل از نقطه گلوی حلقه آن تا آخرین نقطه بافت کمتر از 50 سانتیمتر نباشد . از قطر 27 میلیمتر به بالا 75 سانتیمتر طول بافت لازم است. طریقه پرس نمودن: سیم بکسل در کارگاه مربوطه به اندازه سفارش داده شده قطع می شود و سر سیم بکسل داخل بوش متناسب با ظرفیت سیم و مناسب با قطر سیم قرار می گیرد ، سپس سر سیم را بصورت حلقه در آورده و سر کوتاه سیم را داخل بوش کنار سر اصلی قرار می دهند و آنرا پرس می نمایند. روی پرس باید ظرفیت سیم توسط شماره حک شود. طریقه کرپی بستن: در اغلب کارگاه ها بخصوص کارگاه های تعمیرات مکانیکی و قسمت های تعمیر غلطک جهت حلقه نمودن سیم بکسل بار بلندکن به طولهای مختلف از روش کرپی بستن استفاده می کنند. همچنین روی جراثقال جهت بستن سر سیم بکسل قلاب زیر گاریچه یا طرف قلاب به بلوک قلاب سیم بصورت کرپی بسته می شود. اگر کرپی ها درست و بطریقه استاندارد بسته نشوند نه تنها قدرت بلند کردن بار را ندارند بلکه خطر ترکیدن وشکستن کرپی ها و سقوط بار وجود دارد . کرپی ها اگر درست بسته شوند 80-75% تحمل بار استقامت دارند. شرايط كرپي بستن سيم بكسل : 1. قطر سيم بكسل با شماره كرپيها كه همان قطر كرپي است يكي باشد. 2. تمام كرپيها در يك جهت بسته شوند. 3. كرپيها بايد طوري قرار گيرند كه U كرپي طرف سر كوتاه تاشده سيم باشد . 4. تعداد كرپيها بستگي به قطر سيم بكسل دارد ، تا قطر 15 ميليمتر سه عدد كرپي و از 15 ميليمتر به بالا هر 5 ميليمتر يك كرپي اضافه شود. 5. فاصله كرپيها همه مساوي و فاصله هر كرپي با كرپي بعدي به اندازه شش برابر قطر سيم بكسل خواهد بود . 6. مهره كرپي در موقع سفت نمودن بايد باندازه 3/1 قطر اوليه سيم بكسل محكم و سفت گردد. نكته : 1. در موقع بافتن سيم بكسل بار بلندكن بايد واشر ظرفيت در داخل يكي از كلافها زده شود. 2. تمام وسايل بار بلند كن بخصوص سيم بكسل بافته شده و يا پرس شده بايد با 25% اضافهتر از نيروي كششي آن تست و آزمايش شوند و برچسب ايمني داشته باشند. شگل SHACKLE: چون اغلب بارها داراي حلقه اتصال و يا سوراخهاي اتصال هستند ، براي بستن سيم بكسل به آن حلقهها يا سوراخهاي اتصال از شگل استفاده ميگردد. شرايط شگل: 1. شگل بايد متناسب با تناژ بار باشد. 2. پيم شگل تا آخر بسته شود. 3. شگل سائيدگي يا شكستگي بيش از حد مجاز از طرف پيم وته U شكل نداشته باشد. آي بولت : جهت بستن صحيح آي بولت به موتورهاي الكتريكي ، راكتورها و غيره كه بوسيله آي بولت و شگل و سيم بكسل حمل و نقل ميگردند ، نكات زير بايد رعايت گردد : شرایط: 1. آي بولت متناسب با تناژ بار باشد . 2. آي بولت سائيدگي و شكستگي نداشته باشد. 3. آي بولت تا آخرين رزوه بسته شده باشد. 4. اندازه پيچ آي بولت متناسب با محل رزوه شده باشد. 5. حدالامكان حلقه آي بولت هم جهت با گردش شگل و سيم بكسل باشد. تسمههاي بار بلندكن : شرايط: 1. متناسب با تناژ بار انتخاب گردند. 2. نام شركت سازنده ، نوع مواد سازنده آن و ظرفيت نسبي آن روي آن زده شده باشد. 3. حداقل ظرفيت و توان اتصالات آن بايد باندازه ظرفيت تسمه باشد. 4. اتصالات تسمه جهت جلوگيري از ايجاد صدمه، فاقد لبههاي تيز باشند . در صورت مشاهده هر يك از موارد زير سريعاً تسمه را از سرويس خارج نمائيد: 1. اسيد و يا سوختگي عميق 2. رشته رشته شدن ، آجيدن ، پاره شدن يا بريدگي 3. ذوب شدن و يا ذغال شدن بخشي از آن 4. پوسيدگي يا شكستگي قلاب 5. پيچيدگي و خميدگي اتصالات
|