در حال حاضر با توجه به رشد صنعت ،تکنولوژی و پیچیدگی خطرات ،مدیریت و کنترل آنها به منظور جلوگیری و یا کاهش عواقب جانی و مالی ناشی از وقوع آنها امری ضروری می باشد به همین دلیل روشهای استاندارد مختلفی برای ارزیابی ابداع گردیده است تا بتوان با استفاده از آنها در مورد وضعیت ایمنی و بهداشت واحد های تولیدی وصنعتی قضاوت درستی داشت و اقدامات مدیریتی و کنترلی را بر حسب اولویتهای تعیین شده دریک صنعت انجام داد. یکی از روشهای بررسی ریسک و مدیریت آن،روش ویلیام فاین است که از این روش برای تصمیم گیری درباره ضرورت و موجه بودن هزینه های حذف خطر و همچنین لزوم اجرای به موقع برنامه های کنترل خطرات استفاده می شود که در این مقاله به توضیح آن می پردازیم. اساس این روش براساس محاسبه و ارزیابی نمره ریسک به شرح زیر می باشد: R:C E P R: نمره ریسک :Cشدت پیامد E:میزان مواجههE :احتمال وقوع مقادیر عددی شدت پیامد ،میزان مواجهه و احتمال وقوع خطر طبق جداول زیر می باشد: جدول 1- شدت پیامد( C) | نرخ | طبقه بندی | | 100 | مرگ ومیرمتعدد- توقف طولانی فعالیت – فاجعه بار | | 50 | چندین مورد مرگ ومیر- خسارت بین 4000000 تا 100000 دلار | | 25 | مرگ ومیر،خسارت بین 100000 تا 400000 دلار | | 15 | جراحات شدید(قطع عضو-ناتوانی دائمی)خسارت بین 1000 تا 100000 دلار | | 5 | جراحات متوسط- خسارات تا1000 دلار | | 1 | جراحات وخسارات اندک | جدول 2- میزان مواجهه( E) | نرخ | طبقه بندی | | 10 | بطور مداوم(چند با در روز) | | 6 | بطور مکرر(یکبار در روز) | | 3 | گاه به گاه(یکبار در هفته یا ماه) | | 4 | یکبار در سال | | 1 | بندرت(ممکن است در طول عمر سیستم رخ دهد) | | 5/. | احتمال وقوع آن خیلی کم است | جدول3- احتمال وقوع( P) | نرخ | طبقه بندی | | 10 | در صورت وقوع رویداد، خطر کاملاً مورد انتظار است | | 5 | کاملاً ممکن است- شانس وقوع آن 50% است | | 3 | یک تصادف و مورد غیر معمول خواهد بود | | 5/0 | پس از چندین سال مواجهه رخ نمی دهد ولی بعضی از اوقات ممکن است به وقوع بپیوندد | | 1/0 | یک پیامد غیر محتمل است(اصلاً رخ نداده است) | حال با استفاده از جدول 1-2و3 نمره ریسک،محاسبه گردیده واقدامات کنترلی تعیین می شود. جدول نمره ریسک و اقدامات کنترلی | نرخ | فعالیتهای لازم | | 1500-200 | اقدام فوری اصلاحی-توقف پروسه تا زمان کاهش خطر | | 199-90 | نیاز به بررسی و توجه هر چه سریع تر است | | 89-0 | خطر بایستی بدون تأخیر برطرف شود ولی وضعیت اضطراری نیست | پس از مشخص شدن نمره ریسک، میزان هزینه های قابل قبول از فرمول زیر محاسبه می گردد J= R CF DC j:هزینهR :نمره ریسک CF:فاکتور هزینه DC:درجه تصحیح مقادیر عددی CFوDF از جداول 4و5 به دست می آید. جدول4- هزینه تخمینی برای فعالیتهای اصلاحی(CF) | نرخ | طبقه بندی | | 10 | بیشتر از 50000دلار | | 6 | 50000-25000دلار | | 4 | 25000-10000دلار | | 3 | 10000-1000دلار | | 2 | 1000-100 دلار | | 1 | 25-100دلار | | 5/0 | زیر 25 دلار | جدول5- درجه تصحیح(مقداری که خطر کاهش می یابد)DC | نرخ | طبقه بندی | | 1 | به میزان 100% خطر حذف می شود | | 2 | حداقل 75% خطر حذف می شود | | 3 | 75-50% خطر حذف می شود | | 4 | 50-25% خطر حذف می شود | | 6 | کمتر از 25% خطر حذف می شود | چنانچه میزان j>10 باشد ،هزینه های کنترلی قابل قبول بوده واگر10>j باشد غیر قابل قبول خواهد بود. در نهایت باید این نکته را متذکر شد که روش ویلیام فاین راه ساده ای را برای ارزیابی انواع مختلف خطرات و کنترلها جهت بررسی و تصمیم گیری به مدیران ارائه می دهد و بایستی فقط به عنوان راهنما استفاده شود. |